Ngăn chặn việc lách luật, "xóa dấu vết" khi bán thuốc online

Quan trọng nhất là bảo đảm người mua có đơn thuốc hợp pháp

Hiện nay, có tình trạng các chuỗi nhà thuốc đang cho người dân chọn thuốc trên website của mình và nếu kê đơn thì gọi điện cho khách giao dịch trực tiếp và giao hàng.

Tại một số ứng dụng di động, khi khách chọn thuốc, ứng dụng sẽ giới thiệu khách với một nhà thuốc và nhà thuốc sẽ gọi điện thoại tư vấn, rồi giao hàng qua nhân viên quầy thuốc hoặc xe ôm...

Theo đại diện Hiệp hội Tin học Y học Việt Nam, các quầy thuốc có nhiều hình thức trá hình cho việc bán thuốc online để lách luật, để xóa dấu vết.

Vấn đề quan trọng nhất của bán online là bảo đảm người mua có đơn thuốc hợp pháp (đơn thuốc có thật, đơn chưa mua, đơn còn hiệu lực); bảo đảm cơ sở bán thuốc được cấp phép cơ sở bán lẻ thuốc đạt chuẩn GDP như quy định chứ không phải ai cũng có thể là người bán.

Bên cạnh đó, cần phải bảo đảm quy trình giao hàng trong phạm vi và thời gian cho phép (dưới 5km và dưới 10 phút kể từ khi thuốc ra khỏi nhà thuốc) để thuốc không bị hỏng do bảo quản hay nhiệt độ.

"Việc luật hóa và quản lý bán thuốc online cần triển khai ngay để cơ quan quản lý nhà nước quản được các hoạt động này, tránh tình trạng vẫn chui lủi bán online mà không biết hoặc vô cùng khó bắt, khó phát hiện", đại diện Hội Tin học Y học Việt Nam nêu vấn đề.

Để quản lý vấn đề này, đến nay, Bộ Y tế đã có và đưa vào vận hành 2 hệ thống công nghệ thông tin đáp ứng được một số chu trình này, bao gồm: Hệ thống thông tin quốc gia về quản lý kê đơn thuốc và bán thuốc theo đơn và Hệ thống phần mềm dành cho các cơ sở bán lẻ thuốc.

Hệ thống thông tin quốc gia về quản lý kê đơn thuốc lưu trữ tất cả đơn thuốc kê điện tử minh bạch được tạo ra từ cơ sở khám chữa bệnh và chia sẻ đơn thuốc (thông qua mã đơn) từ người bệnh tới với cơ sở bán lẻ thuốc.

Hệ thống tiếp nhận báo cáo và cập nhật trạng thái đơn thuốc điện tử: Bán toàn phần, bán một phần, đơn đã hết hạn từ các cơ sở bán thuốc và tiếp tục chia sẻ trong những lần người bệnh tái mua tiếp theo.

Đến nay, hệ thống mới chỉ liên thông gần 170 triệu đơn từ hơn 20.000 cơ sở khám, chữa bệnh và hơn 100.000 bác sĩ.

Hệ thống phần mềm dành cho các cơ sở bán lẻ thuốc vận hành từ năm 2019 theo quy định tại thông tư 02/2018/TT-BYT về 100% cơ sở bán lẻ đều có máy tính đường truyền mạng và phần mềm. Vì thế, các cơ sở này đều tiếp nhận được đơn thuốc điện tử và bán thuốc, gửi báo cáo thực trạng bán đơn về đơn thuốc quốc gia.

"Để bán thuốc online bảo đảm chính xác, an toàn, hiệu quả, Bộ Y tế cần đưa vào luật và phối hợp với Bộ Công Thương để kiểm tra giám sát và công nhận công bố các ứng dụng, các sàn thương mại điện tử đáp ứng được quy định quản lý"- đại diện này nhấn mạnh.

Cần quy định chặt chẽ về kinh doanh thuốc qua thương mại điện tử

Góp ý vào dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định) cho biết, tình trạng bán thuốc tràn lan trên môi trường mạng với một số sản phẩm không phải là thuốc, gây nguy hại cho sức khỏe, bức xúc trong dư luận.

Vì vậy, đại biểu tán thành việc quy định chặt chẽ về kinh doanh thuốc qua thương mại điện tử. Đại biểu nêu quan điểm, các thuốc bán online phải là loại thuốc được cấp phép lưu hành tại Việt Nam.

"Các thuốc được bán qua thương mại điện tử bao gồm thuốc không cần kê đơn (OTC) và các thuốc theo đơn nhưng phải được cơ sở y tế kê trên hệ thống đơn thuốc điện tử (sổ khám bệnh và bệnh án điện tử). Nhà thuốc được bán online cũng cần đảm bảo tiêu chuẩn mà Bộ Y tế ban hành và thẩm định, cấp phép. Nên bắt đầu thử nghiệm tại ngay các nhà thuốc của bệnh viện mà đã triển khai đầy đủ Bệnh án điện tử (EMR)", ông Nguyễn Lân Hiếu nói.

Theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, nếu quy định chặt chẽ, ngay sau khi Luật Dược sửa đổi thông qua và Bộ Y tế có thông tư hướng dẫn, chắc chắn các bệnh viện sẽ triển khai được, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân cũng như hạn chế tình trạng lộn xộn như hiện nay.