Ông Joe Biden thăm Bắc Ireland

Theo AFP, trước khi lên chuyên cơ Air Force One, ông Joe Biden cho biết, ưu tiên trong chuyến đi là "giữ hòa bình" và chấm dứt bế tắc chính trị kéo dài do sự phản đối trong các đảng thân Anh ở Bắc Ireland với các quy tắc thương mại hậu Brexit. Tổng thống Joe Biden khẳng định, trọng tâm chính tại Belfast là đảm bảo thỏa thuận hòa bình Ngày thứ Sáu tốt lành (hay Hiệp ước Belfast) và Khuôn khổ Windsor (thỏa thuận thương mại mới giữa Anh và Liên minh châu Âu (EU) "giữ nguyên".

Thủ tướng Vương quốc Anh Rishi Sunak đón ông Joe Biden trên đường băng khi chuyên cơ của nhà lãnh đạo Mỹ đáp xuống Belfast, chỉ 24 giờ sau lễ kỷ niệm của Thỏa thuận Ngày thứ Sáu tốt lành.

Trong ngày 12.4, ông Joe Biden có bài phát biểu tại Đại học Ulster ở Belfast, tập trung vào cam kết kinh tế, về đầu tư, nếu hòa bình được duy trì ở Bắc Ireland. Ông cũng gặp các nhà lãnh đạo của các đảng chính trị chính của Bắc Ireland, trong đó thúc đẩy Đảng Liên minh Dân chủ (DUP) thân Anh nối lại chia sẻ quyền lực. Chính phủ ở Belfast có vị trí quan trọng trong các hiệp định hòa bình nhưng đã sụp đổ 14 tháng trước do sự phản đối quyết liệt của đảng với các thỏa thuận thương mại thời hậu Brexit ở Bắc Ireland.

Bắc Ireland đã được định hình lại đáng kể từ khi các đảng liên minh muốn tiếp tục là một phần của Vương quốc Anh và những người theo chủ nghĩa dân tộc ủng hộ thống nhất với Ireland đạt được thỏa thuận hòa bình vào ngày 10.4.1998. Nhưng 1/4 thế kỉ trôi qua, tình hình thương mại hậu Brexit và những thay đổi về nhân khẩu học đang dẫn tới bất ổn chính trị và bạo lực mới từ những người theo đường lối cứng rắn ở cả hai bên.

Trong chuyến thăm 3 ngày, ông Joe Biden cũng tới Ireland. Nhà Trắng cho hay, chuyến công du bao gồm bài phát biểu trước phiên họp chung của quốc hội Ireland và "tôn vinh mối quan hệ lịch sử, sâu sắc" giữa Ireland và Mỹ.

Tại Dublin, ông Joe Biden dự kiến gặp Tổng thống Ireland Michael Higgins và Thủ tướng Leo Varadkar trong ngày 13.4. Ông cũng sẽ tham gia các nghi lễ hòa bình, phát biểu trước quốc hội Ireland và dự tiệc tối tại lâu đài Dublin.

Trong chuyến đi đến hạt Mayo ở Tây Bắc Ireland ngày 14.4, ông Joe Biden sẽ thăm quê hương Ballina của tổ tiên, phát biểu tại nơi gia đình ông đã rời đi vào giữa thế kỉ XIX để định cư ở Scranton, Pennsylvania, Mỹ.

Được biết, Bắc Ireland sẽ tiếp tục các lễ kỉ niệm hiệp định hòa bình vào tuần sau, bao gồm hội nghị kéo dài 3 ngày bắt đầu từ ngày 17.4 do cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton chủ trì. Chồng bà Hillary, ông Bill Clinton, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thỏa thuận năm 1998 với tư cách là Tổng thống Mỹ.

Trong khi đó, dù Vương quốc Anh và Liên minh châu Âu nhất trí vào tháng 2 vừa qua về việc cải cách các điều khoản thương mại gây tranh cãi thời hậu Brexit của Bắc Ireland, thỏa thuận mới này - tức Khuôn khổ Windsor - vẫn chưa giành được sự ủng hộ của Đảng Liên minh Dân chủ. Sự đồng ý của Đảng Liên minh Dân chủ được coi là rất quan trọng trong việc mở đường cho nối lại chia sẻ quyền lực ở Bắc Ireland.