Cảnh giác với chiêu trò lừa đảo qua mã QR
Thanh toán qua mã QR đang trở thành thói quen phổ biến của người tiêu dùng Việt Nam, nhưng đi cùng với đó là nguy cơ bị lừa đảo gia tăng.
Thanh toán qua mã QR đã trở nên phổ biến tại Việt Nam với mức tăng trưởng đều đặn qua từng năm, đi cùng với đó là tăng nguy cơ bị lừa đảo. Ảnh: Phan Tâm
Lừa đảo qua mã QR nguy hiểm như thế nào?
Mới đây, tại TPHCM, sự việc một nam thanh niên dàn đè mã QR lên nhiều quán ăn trên đường Song Hành, huyện Hóc Môn đã thu hút sự chú ý của dư luận. Vào đêm 18.2, một nam thanh niên đi xe máy đến trước quán ăn trên đường Song Hành, quan sát xung quanh rồi dán xấp mã QR chồng lên mã QR của quán. Chủ quán cho biết, nhiều khách hàng phản ánh khi quét mã, thông tin hiển thị không phải của quán mà là tên “Võ Thái Dương”. Kiểm tra camera, chủ quán mới phát hiện mã QR của mình đã bị thay thế. Lo ngại hành vi này gây nhầm lẫn, khiến khách hàng chuyển tiền sai tài khoản, chủ quán cảnh báo các cơ sở kinh doanh khác. Được biết, nhiều quán ăn trên đường Song Hành cũng gặp tình trạng tương tự.
Trước đó, nhiều người dân tại TPHCM cũng phản ánh việc trên xe máy, cửa nhà họ có treo các thẻ nhựa mệnh giá tiền 30.000, 50.000, 100.000 đồng.
Theo thông tin trên thẻ nhựa, người dân cần quét mã QR, sau đó liên hệ với bộ phận chăm sóc khách hàng để nhận được số tiền tương ứng trên thẻ. Tuy nhiên, khi người dân quét mã QR và truy cập vào đường link, điện thoại bị xâm nhập, chiếm quyền điều khiển.
Trao đổi với Lao Động, ông Huân Phạm - Giám đốc khu vực của Công ty an ninh mạng, giải pháp công nghệ ManageEngine - cho biết, lừa đảo qua mã QR còn gọi là quishing (kết hợp giữa "QR" và "Phishing"). Tin tặc thao túng mã QR để lừa người dùng truy cập các trang web giả mạo hoặc tải xuống nội dung độc hại. Do mã QR thường được quét mà không cần suy nghĩ kỹ, kẻ tấn công lợi dụng sự tin tưởng này để đánh cắp thông tin nhạy cảm như thông tin đăng nhập, chi tiết tài chính hoặc dữ liệu doanh nghiệp.
Cách phòng tránh bị lừa đảo qua quét mã QR
Theo chuyên gia của ManageEngine, lừa đảo qua mã QR rất đa dạng từ việc giả mạo mã QR của các tổ chức đáng tin cậy như cơ quan chính phủ, dịch vụ giao hàng hoặc ngân hàng cho đến việc dán đè lên mã QR thật trên thiết bị thanh toán hoặc thực đơn nhà hàng.
Các hình thức khác có thể kể ra như đưa mã QR độc hại trên tài liệu in có thể là tờ rơi, tờ gấp hoặc danh thiếp có mã QR dẫn nạn nhân đến các trang web độc hại; nhúng mã QR các mẫu quảng cáo pop-up hoặc quảng cáo kỹ thuật số trên các trang web bị tấn công, dụ dỗ người dùng tải xuống phần mềm độc hại…
Để đối phó với điều này, đầu năm nay, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, sẽ tăng cường đảm bảo an ninh, an toàn và bảo mật hoạt động thanh toán, ngân hàng; chỉ đạo các đơn vị cung ứng dịch vụ tích cực triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến, thanh toán thẻ ngân hàng để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng.
Đứng ở góc độ chuyên gia, ông Huân Phạm cho hay, để không trở thành nạn nhân của việc lừa đảo qua mã QR, các cá nhân cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản, gồm:
Luôn cập nhật hệ điều hành và các tính năng bảo mật của điện thoại thông minh lên phiên bản mới nhất, bật xác thực đa yếu tố (MFA).
Sử dụng phần mềm bảo mật đáng tin cậy cho việc lọc web để chặn các trang web nguy hiểm.
Ở những nơi công cộng như nhà hàng, bệnh viện và trạm trung chuyển, hãy cẩn thận khi quét mã QR vì tin tặc rất dễ dàng thay thế chúng bằng mã độc hại.
Hãy cảnh giác và cập nhật thông tin về các trò lừa đảo và mối đe dọa mới liên quan đến mã QR bằng cách sử dụng các ấn phẩm thông tin về các mối đe dọa.
