Tài chính đất đai: Nhiều quy định đột phá

- Thưa ông, những vấn đề nào được người dân quan tâm và góp ý nhiều nhất trong quá trình lấy ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) vừa qua?

+ Qua tổng hợp ý kiến góp ý của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, có thể thấy rằng các quy định nhận được quan tâm nhiều nhất đều trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.

 

Chúng tôi tổng hợp ra 12 nhóm vấn đề được quan tâm nhất, gồm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi đất, chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; cơ chế, chính sách tài chính đất đai, giá đất; đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận và các thủ tục hành chính, dữ liệu, thông tin đất đai; thương mại hóa quyền thuê đất hàng năm và lựa chọn hình thức trả tiền thuê đất; chế độ, quản lý sử dụng các loại đất; đất công ích, đất có công trình ngầm và quyền sử dụng khoảng không gian trên mặt đất; vai trò của Mặt trận và thành viên của Mặt trận, UBND cấp xã; phát triển quỹ đất; phân cấp, giám sát, kiểm soát quyền lực; hộ gia đình sử dụng đất; việc xử lý các luật có mâu thuẫn, chồng chéo với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Các ý kiến góp ý đều được phân tích kỹ lưỡng, trao đổi với các bộ ngành, cơ quan liên quan để thống nhất trong dự thảo Luật. Việc tiếp thu, giải trình ý kiến được thực hiện chi tiết từng ý kiến của cá nhân, tổ chức và được tập hợp, tổng hợp báo cáo kết quả đến Chính phủ, Quốc hội cũng như đăng tải công khai theo quy định của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Giá đất sát thị trường: Tính ra sao?

- Nhiều ý kiến cho rằng quy định về giá đất còn chung chung, khó hiểu, gây nhiều khó khăn cho địa phương trong việc định giá đất. Hội đồng định giá đất cũng được nhận định là nặng tính hành chính, có nguy cơ vừa đá bóng, vừa thổi còi? Ý kiến này được cân nhắc, tiếp thu như thế nào?

 

+ Về vấn đề tài chính đất đai, thể chế hóa Nghị quyết 18-NQ/TW, dự thảo luật đã có những quy định mang tính cách mạng như bỏ khung giá đất, quy định điều tiết nguồn thu từ đất, quy định rõ các trường hợp áp dụng bảng giá đất, giá đất cụ thể, quy định về hội đồng thẩm định giá đất, quy định chi tiết về tư vấn xác định giá đất.

Đây là vấn đề nhận được sự quan tâm rất lớn trong quá trình lấy ý kiến vừa qua. Ví dụ, việc xây dựng bảng giá đất hằng năm được nhiều ý kiến tán thành nhưng cũng có một số ý kiến đề nghị cân nhắc về chu kỳ ban hành bảng giá đất 5 năm để đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả và tránh gây áp lực lên hệ thống cơ quan nhà nước. Có ý kiến đề nghị ban hành bảng giá theo chu kỳ ngắn hạn hơn, 2 - 3 năm một lần và điều chỉnh khi có mức độ biến động nhất định.

Một số ý kiến khác quan tâm đến sự thống nhất của các luật liên quan như Luật Thuế, Luật Ngân sách nhà nước với Luật Đất đai để đảm bảo cơ chế tài chính thông suốt. Cũng có nhiều ý kiến mang tính kỹ thuật cao, góp ý sâu cho các phương pháp định giá đất và trường hợp áp dụng các phương pháp định giá đất.

Về nguyên tắc định giá đất sát thị trường, đây là vấn đề khá mới ở Việt Nam, nhất là trong điều kiện cơ sở dữ liệu về giá đất còn mỏng. Tiếp thu các ý kiến góp ý, Ban Soạn thảo, Tổ Biên tập sẽ cân nhắc, xem xét quy định cụ thể hơn trong dự thảo Luật để các địa phương thuận lợi triển khai. Ví dụ cần làm rõ mức độ phù hợp của bảng giá đất và giá đất cụ thể với giá thị trường đến đâu; cách thức thu thập như thế nào; thông tin thu thập trong điều kiện hoàn cảnh nào...

Về Hội đồng định giá đất, có ý kiến cho rằng cần có sự độc lập hoàn toàn. Tuy nhiên, theo chúng tôi, đây là hội đồng giúp việc của cơ quan ra quyết định về giá đất nên phải gắn yếu tố trách nhiệm.

Vì vậy, không thể độc lập hoàn toàn mà phải có sự tham gia của các cơ quan liên quan như quy định trong dự thảo Luật. Tuy nhiên, chúng tôi cũng tiếp thu để làm sao Hội đồng có được nhiều ý kiến chuyên môn của chuyên gia. Vì vậy, Ban Soạn thảo sẽ xem xét lại quy định về thành phần hội đồng, bên cạnh sự có mặt của các cơ quan quản lý nhà nước.

Thu hồi đất, bồi thường: Nhiều ý kiến khác nhau

- Vấn đề thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư là nội dung nhận được nhiều góp ý, vấn đề này được tiếp thu, giải trình như thế nào thưa ông?

+ Đây là một trong những vấn đề nhận được nhiều ý kiến góp ý và các luồng ý kiến cũng khác nhau.

Có ý kiến tán thành với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) về các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, công cộng, nhưng đề nghị mở rộng thêm đối với các dự án xã hội hóa (y tế, giáo dục, văn hóa, thể dục thể thao, môi trường), không phân biệt vốn đầu tư là công hay tư.

Có ý kiến đề nghị Nhà nước mở rộng các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế, kể cả các dự án sử dụng vốn đầu tư tư nhân. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị chỉ thu hồi đất đối với các dự án đầu tư công, các dự án không vì mục đích kinh doanh.

Có ý kiến đề nghị không thu hồi đất đối với trường hợp thực hiện dự án xây dựng nhà ở thương mại. Điều này cho thấy còn nhiều quan điểm cần được nghiên cứu, thảo luận kỹ lưỡng để hoàn thiện quy định này trong dự thảo.

Những nội dung có nhiều ý kiến khác nhau, chưa đạt được sự thống nhất, cơ quan soạn thảo sẽ tập hợp, báo cáo chi tiết với Chính phủ và Quốc hội xem xét, cho ý kiến cụ thể.

Liên quan đến quy định, khu vực tái định cư mới phải bằng và tốt hơn nơi ở cũ. Đây cũng là nội dung nhận được sự quan tâm lớn, chúng tôi sẽ tiếp thu, xây dựng các tiêu chí, định lượng cụ thể để các địa phương dễ triển khai. Ví dụ, nguyên tắc lựa chọn địa điểm tái định cư thực hiện theo thứ tự ưu tiên, ưu tiên tái định cư tại chỗ.

Quy định điều kiện, tiêu chí về hạ tầng kỹ thuật (đường giao thông, điện, nước chiếu sáng, thông tin liên lạc), hạ tầng xã hội (chợ, y tế, giáo dục…) đảm bảo để sau khi thu hồi đất thì người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ theo tinh thần Nghị quyết 18.

Cảm ơn ông!