Đồng bộ liên ngành để lập lại trật tự với drone nông nghiệp

Cần đồng bộ quản lý, kiểm soát

Theo tìm hiểu của chúng tôi, việc sử dụng drone (phương tiện bay không người lái) nông nghiệp vào việc bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật… ở Việt Nam đang được quy định tại Nghị định số 36/2008/NĐ-CP của Chính phủ. Để sử dụng, tổ chức, cá nhân cần phải xin và được cơ quan chức năng có thẩm quyền cấp phép là Cục Tác chiến - Bộ Tổng tham mưu.

Tháng 11.2020, Bộ Quốc phòng cũng đã ban hành văn bản số 4213/BQP-TM về việc ứng dụng thiết bị bay không người lái trong nông nghiệp. Tại văn bản này, Bộ Quốc phòng đã hướng dẫn cụ thể các nội dung liên quan việc cấp phép bay cho các hoạt động khai thác, sử dụng máy bay không người lái phục vụ sản xuất nông nghiệp phù hợp với đặc điểm mùa vụ, diễn biến dịch bệnh, yêu cầu nuôi trồng, chăm sóc và quản lý hoạt động bay.

Năm 2022, Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành tiêu chuẩn cơ sở 830:2022/BVTV khảo nghiệm trên đồng ruộng thuốc bảo vệ thực vật phòng, chống sinh vật gây hại cây trồng bằng drone. Tiêu chuẩn này đã đưa ra được các nguyên tắc, nội dung, phương pháp để đánh giá hiệu lực sinh học, xác định thời gian cách ly của các thuốc bảo vệ thực vật được phun, rải bằng drone trên đồng ruộng.

TCCS 830:2022/BVTV là cơ sở cho việc đăng ký các sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật sử dụng trên máy bay không người lái, đồng thời tạo tiền đề cho việc mở rộng và áp dụng rộng rãi các công nghệ phun mới tại Việt Nam nhằm nâng cao mức độ hiệu quả, an toàn cho người sử dụng và chất lượng nông sản.

Nói cách khác, đã có những quy định cơ bản nhưng dường như vẫn đang thiếu nhạc trưởng để điều phối khâu triển khai thực hiện. Theo quy định hiện hành, Cục Tác chiến - Bộ Tổng tham mưu, là đơn vị cấp phép bay. Trong khi đó, đơn vị chịu trách nhiệm định hướng kỹ thuật nông nghiệp cho nhà nông - Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn các tỉnh thành (mới đây là Sở Nông nghiệp và Môi trường), lại chưa có thẩm quyền quản lý các loại thiết bị này.

Chính sự thiếu đồng bộ này đã phát sinh ra nhiều hệ lụy trái khoái. Điển hình nhất là tại khu vực ĐBSCL, ngành nông nghiệp không nắm được số lượng, thông tin thiết bị drone nông nghiệp... Trong khi đó, trên thực tế drone nông nghiệp đang trên đà tăng lên từng ngày.

Không thể đi mãi thành đường

Cũng theo tìm hiểu, hiện nay, thời gian cấp phép mỗi máy drone nông nghiệp là khoảng 180 ngày. Khi nào hết hạn thì doanh nghiệp nhập khẩu máy có nhiệm vụ đăng ký với cơ quan chức năng. Trong khi đó, cơ sở cung cấp thiết bị lại kiêm luôn việc cấp "Chứng nhận bay" cho người mua máy - đối tượng trực tiếp sử dụng thiết bị sản xuất nông nghiệp. Đây không chỉ là kiểu vừa đá bóng, vừa thổi còi, mà còn cho thấy có sự bất cập nghiêm trọng trong công tác quản lý việc cấp giấy phép điều khiển thiết bị đặc thù này.

Về vấn đề này, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Tháp cho biết, địa phương thấy rõ lỗ hổng trên và tiếp tục xây dựng nhiều giải pháp nhằm hạn chế trường hợp đáng tiếc xảy ra. Trong đó, công tác phối hợp giữa sở, ngành liên quan như khoa học công nghệ, lao động... phải được chặt chẽ hơn, nhất là ứng phó khi có dịch bệnh.

Thạc sĩ Nguyễn Phước Tuyên - nguyên Giám Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đồng Tháp - cho rằng, đã đến lúc cần có sự phối hợp để quản lý drone nông nghiệp: "Kinh nghiệm từ Thái Lan cho thấy, ở đây cần có sự phối hợp chặt chẽ liên ngành: Nông nghiệp, Y tế, Hàng không để chung tay xây dựng hành lang pháp lý và đề xuất các giải pháp đào tạo nhân lực".

“Chúng ta phải đưa vào quản lý càng nhanh càng tốt, góp phần củng cố lực lượng nông dân có tri thức, theo định hướng sản xuất lúa chất lượng, an toàn trong tương lai”, ông Tuyên nhấn mạnh thêm.