Đổi mới tư duy đưa nông nghiệp phát triển bền vững

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đã nhấn mạnh như trên khi phát biểu tại cuộc họp công bố Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tổ chức sáng 17/2.

Đổi mới tư duy phát triển

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, Chiến lược được Thủ tướng Chính phủ ban hành mang tầm nhìn dài dạn, không chỉ giải quyết các vấn đề nội tại của nông nghiệp, nông dân, nông thôn, mà còn tiếp cận xu thế phát triển của thời đại, của thế giới. Để hiện thực hoá được Chiến lược, cần sự tham gia của 5 nhà: Nhà nông, nhà nước, nhà khoa học, nhà tiêu thụ và nhà băng (ngân hàng). Thậm chí là cần sự vào cuộc của cả “nhà báo”, thành phần mà theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan là có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc đưa Chiến lược đến với đông đảo các tầng lớp xã hội.

Tư lệnh ngành NN&PNTT cũng nhấn mạnh, mục tiêu của Chiến lược đòi hòi ngành nông nghiệp phải đổi mới tư duy sản xuất, từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp; tập trung vào nâng cao giá trị, hiệu quả, đa dạng theo chuỗi giá trị phù hợp với yêu cầu của thị trường. Chuyển từ phát triển đơn ngành sang tích hợp đa ngành, từ “đơn giá trị” sang “đa giá trị”. 

Hướng tới hoàn chỉnh cơ cấu sản xuất nông nghiệp gắn với lợi thế cạnh tranh và yêu cầu thị trường là yêu cầu đặt ra, gắn với tiếp tục cơ cấu lại theo 3 trục sản phẩm: Quốc gia, cấp tỉnh và địa phương. Cùng với đó là tăng cường chế biến, ứng dụng khoa học – công nghệ. Chuyển mạnh từ xây dựng các chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển chuỗi giá trị ngành hàng.

Cùng với nông nghiệp, ngành cũng sẽ chú trọng phát triển kinh tế nông thôn. Nghiên cứu, có chính sách để thu hút, khuyến khích các DN đầu tư vào nông thôn, nhất là các ngành sử dụng nhiều lao động; từ đó, từng bước giảm tình trạng di cư lao động từ nông thôn ra thành thị.

Để bảo đảm đầu ra cho nông sản, theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, thị trường trong nước sẽ cần đổi mới hệ thống phân phối. Kết nối hệ thống chế biến, phân phối và bán lẻ hiện đại, truyền thống với các chuỗi cung ứng nông sản gắn với các vùng chuyên canh. Từng bước hình thành hệ thống chợ đầu mối gắn với chuỗi logistic ở các vùng trọng điểm sản xuất nông sản.

Từng bước hiện thực hoá Chiến lược

Để hiện thực hoá Chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững, TS Trần Công Thắng – Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn cho rằng, trước tiên cần phải sửa đổi, có các chính sách linh hoạt về sử dụng đất đai; phát triển thị trường giao dịch, thúc đẩy tập trung đất đai. Thứ nữa là về tín dụng, cần phát triển tín dụng chính thức cho nông hộ, DN, hợp tác xã và tín dụng theo chuỗi…

Cũng theo TS Trần Công Thắng, trong giai đoạn mới, nếu muốn nâng cao quy mô sản xuất, vị thế của người nông dân thì bắt buộc phải hợp tác. Ngành cũng sẽ cần hình thành hệ thống các DN đầu tư vào nhóm ngành hàng chiến lược; trong đó, DN đầu tàu đảm bảo vai trò hạt nhân, dẫn dắt chuỗi giá trị. Cùng với đó, cần tiếp tục đổi mới, nâng cao vai trò của các hiệp hội. 

Liên quan đến vấn đề nâng cao chất lượng và giá trị nông sản, để không còn tình trạng “được mùa mất giá”, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Như Cường cho rằng cần cải thiện vấn đề thông tin thị trường và liên kết sản xuất – tiêu thụ. Đặc biệt, hiện nay ngành trồng trọt không có quy hoạch cho từng sản phẩm mà gắn với quy hoạch chung của từng tỉnh, TP. Do đó ông Nguyễn Như Cường đề nghị các địa phương trong định hướng phát triển cần có quy hoạch phát triển cho nông nghiệp, nông thôn. Từ đó có chính sách dài hơi trong đầu tư phát triển.

Về vấn đề thị trường, Cục trưởng Nguyễn Như Cường cho rằng hiện nay các nước có cơ quan nghiên cứu, phân tích; trong khi ở Việt Nam thì chưa có. Cơ sở dữ liệu ngành hàng nông sản hiện cũng chưa tạo được hệ thống đồng bộ. Do đó trong định hướng Chiến lược thời gian tới cần thúc đẩy cách mạng chuyển đổi số nhằm giảm thiểu rủi ro về tiêu thụ nông sản…

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng trong nông nghiệp đặt ra yêu cầu nhất định về khả năng tiếp cận, trình độ ứng dụng thành tựu khoa học – công nghệ tiên tiến. “Ngành sẽ phải tận dụng tối đa nguồn lực hiện hữu để hoàn thành các mục tiêu của Chiến lược. Phấn đấu đến năm 2050, Việt Nam sẽ trở thành một trong những nước có nền nông nghiệp hàng đầu thế giới. Nông thôn Việt Nam không còn hộ nghèo và trở thành nơi đáng sống…” – Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.